Kontrola drogowa jest dla większości z nas źródłem stresu i irytacji, zwłaszcza jeśli spotkanie z funkcjonariuszami prawa kulminuje decyzją o wypisaniu mandatu. O tym jak należy postępować aby uniknąć dodatkowych nieprzyjemności oraz zapewnić sobie jak najsilniejszą pozycję podczas przewidywanego postępowania przed sądem – poniżej.

Podczas rozmowy z przedstawicielami Policji (zarówno w przypadku rutynowej kontroli jak i procedur powypadkowych) najlepiej zachowywać się spokojnie i nie okazywać zniecierpliwienia. Twoje wypowiedzi powinny być uprzejme, zwięzłe i na temat. Wypełniaj wszystkie polecenia funkcjonariuszy ale unikaj podawania jakichkolwiek dodatkowych informacji, o które nie zostałeś bezpośrednio zapytany. Podejmowanie pod wpływem stresu prób wytłumaczenia się często wcale nie zadziała na Twoją korzyść. Z drugiej strony pozytywnych skutków nie przyniesie również wdawanie się w spór z policjantami lub straszenie ich sądem. 

Najważniejszym problemem pozostaje oczywiście ewentualny mandat – przyjmować czy nie przyjmować? W tym miejscu musisz szczerze odpowiedzieć sobie na pytanie czy faktycznie zrobiłeś coś niewłaściwego i zostałeś na tym przyłapany, czy też odpowiedzialność za dane zdarzenie nie leży wyłącznie po Twojej stronie. Jeśli zostaniesz zatrzymany np. gdy fotoradar zarejestruje jak znacznie przekraczasz limit prędkości to niewiele da się w tej sprawie zrobić, a zaakceptowanie konsekwencji oszczędzi ci czasu i środków.

Art.  99  Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

W razie odmowy przyjęcia mandatu karnego lub nieuiszczenia w wyznaczonym terminie grzywny nałożonej mandatem zaocznym, organ, którego funkcjonariusz nałożył grzywnę, występuje do sądu z wnioskiem o ukaranie. We wniosku tym należy zaznaczyć, że obwiniony odmówił przyjęcia mandatu albo nie uiścił grzywny nałożonej mandatem zaocznym, a w miarę możności podać także przyczyny odmowy.

Jeśli uważasz, że nie ponosisz winy (lub wyłącznej winy) za zdarzenie, za które odpowiedzialność jest Ci przypisywana, możesz zdecydować się na odmowę przyjęcia mandatu. Skierowanie sprawy na drogę sądową daje Ci możliwość zawalczenia o lżejszą karę, czy nawet całkowite uniewinnienie. Powinieneś jednak upewnić się, że dowody, na okoliczności wyżej wymienionego zdarzenia drogowego zostały prawidłowo zabezpieczone. Często bezcenna okazuje się tu kamera pokładowa. Spróbuj także porozmawiać z potencjalnymi świadkami i zdobyć ich dane – pamiętaj, że zapisanie imienia i nazwiska świadka nie jest wystarczające aby go potem odnaleźć! Zawsze pytaj także o numer telefonu i adres.

Obowiązki uczestnika kolizji i wypadku drogowego.

Kolizja – termin potoczny, oznaczający zdarzenie drogowe, w wyniku którego doszło wyłącznie do strat materialnych (uszkodzenia pojazdu, urządzeń drogowych, ogrodzenia itp.) lub też obrażenia ciała doznane przez uczestnika są wyjątkowo drobne (otarcia, zadrapania, niewielkie siniaki itp.)

Wypadek – zdarzenie drogowe, w wyniku którego jeden z uczestników doznał uszczerbku na zdrowiu

Jeśli doszło do wypadku należy bezwzględnie wezwać Policję. Pamiętaj jednak, że to udzielenie pomocy poszkodowanym powinno być Twoim priorytetem – wszystko inne może poczekać. Obowiązek udzielenia pomocy ofiarom wypadku nakładają na Ciebie art. 44 Ustawy prawo o ruchu drogowym oraz art. 162 Kodeksu karnego.

Nieudzielenie pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu jest przestępstwem podlegającym karze pozbawienia wolności do lat 3.

W przypadku kolizji Twoim obowiązkiem jest przede wszystkim usunięcie pojazdów z jezdni. Wzywanie Policji nie zawsze będzie konieczne. Uczestnicy mogą porozumieć się i sporządzić oświadczenie dotyczące okoliczności kolizji, podpisane przez obie strony. 

W treści oświadczenia najlepiej uwzględnić:

• imiona i nazwiska, adresy zamieszkania i numery PESEL uczestników;
• dane prawa jazdy sprawcy;
• dane pojazdów biorących udział w kolizji;
• dane polisy OC sprawcy kolizji; 
• krótki opis okoliczności kolizji.

Oświadczenie powinno jasno wskazywać kto jest sprawcą a kto poszkodowanym. Funkcjonariuszy należy powiadomić wyłącznie jeśli żaden z kierowców nie przyznaje się do winy lub gdy istnieje przypuszczenie, że w trakcie kolizji doszło do popełnienia przestępstwa, np. gdy podejrzewamy, iż kierujący jest pod wpływem alkoholu.

Obowiązki kierowcy podczas kontroli

Wg § 24 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie kontroli ruchu drogowego z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego w przypadku podania przez kontrolującego polecenia lub sygnału do zatrzymania pojazdu kierujący tym pojazdem:

1. zatrzymuje pojazd;
2. trzyma ręce na kierownicy;
3. na polecenie kontrolującego:
4. wyłącza silnik pojazdu,
5. włącza światła awaryjne,
6. umożliwia mu dokonanie identyfikacji pojazdu, w szczególności przez udostępnienie komory silnika oraz innych miejsc w pojeździe.

Kierujący pojazdem lub pasażer pojazdu mogą wysiadać z kontrolowanego pojazdu za zezwoleniem kontrolującego.

Uwaga!

Za nietrzymanie rąk na kierownicy można łatwo otrzymać mandat w wysokości 500 zł.

Uprawnienia i obowiązki policjanta zatrzymującego samochód

Uprawnienia i obowiązki policjanta związane z kontrolowaniem ruchu drogowego wymienione są w Ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym oraz Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie kontroli ruchu drogowego z dnia 5 listopada 2019 r. Jest ich całkiem sporo toteż pozwolę sobie nie przytaczać wszystkich. 

Kilka najważniejszych obowiązków policjanta związanych z kontrolą ruchu drogowego:

• Policjant, po zatrzymaniu pojazdu, podaje kierującemu stopień, imię i nazwisko oraz przyczynę zatrzymania, a ponadto policjant umundurowany okazuje legitymację służbową na żądanie kontrolowanego uczestnika ruchu natomiast policjant nieumundurowany okazuje legitymację służbową bez wezwania.
• Legitymację służbową okazuje się w sposób umożliwiający kontrolowanemu uczestnikowi ruchu odczytanie i zanotowanie danych pozwalających na identyfikację policjanta, w szczególności dotyczących jego stopnia, imienia i nazwiska oraz nazwy organu, który wydał ten dokument.

Policjant nie musi się przedstawiać i podawać przyczyny zatrzymania jeśli zatrzymano pojazd:

1. w wyniku prowadzonych działań pościgowych;
2. co do którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że pochodzi z przestępstwa;
3. co do którego zachodzi uzasadnione podejrzenie, że znajdują się w nim osoby, które popełniły przestępstwo.

Kilka najważniejszych uprawnień policjanta związanych z kontrolą ruchu drogowego:

• Prawo legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wiążących poleceń co do sposobu korzystania z drogi, używania pojazdu lub urządzenia wspomagającego ruch;
• Sprawdzenia dokumentów uprawniających do prowadzenia pojazdu, zaświadczeń o badaniach technicznych itp.; 
• Prawo żądania unieruchomienia silnika pojazdu;
•  Prawo żądania poddania się przez kierującego pojazdem lub przez inną osobę, w stosunku do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że mogła kierować pojazdem, badaniu w celu ustalenia zawartości w organizmie alkoholu lub środka działającego podobnie do alkoholu;
• Prawo sprawdzania stanu technicznego, wyposażenia, ładunku, wymiarów, masy lub nacisku osi pojazdu znajdującego się na drodze;
• Prawo do uniemożliwienia kierowania pojazdem kierowcy nietrzeźwemu, oraz gdy stan techniczny czy masa pojazdu zagrażają ruchowi albo naruszają wymagania ochrony środowiska;
• Prawo zatrzymania, w przypadkach przewidzianych w ustawie, dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdem lub jego używania oraz karty kierowcy.

Kontrolę ruchu drogowego mogą przeprowadzać także inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska, funkcjonariusze Straży Granicznej lub funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego, strażnicy miejscy/gminni, straż leśna i straż parku – aczkolwiek w różnym zakresie.

Zgodnie z § 2 pkt 2 Rozporządzenia w sprawie ruchu drogowego policjant nieumundurowany jest uprawniony do zatrzymania kierującego pojazdem wyłącznie na obszarze zabudowanym.